Maria
Kruysen
(1899-1988)
Ik ben uit verf geboren
Maria Kruysen, oudste dochter van schilder Jan Kruysen, werd in 1899 in Boxtel geboren. Als kind kwam ze al met de schilderkunst in aanraking en keek ze mee, samen met broer Antoon, over de schouder van haar vader. Zij is de minst bekende van de drie Brabantse Kruysens, waarschijnlijk ook omdat ze dat zelf zo wilde. Hoewel ze al vroeg blijk van schilder- en tekentalent gaf, koos zij toch niet voor dat beroep. Dat was in het Brabant van haar jeugd voor een vrouw ook hoogst ongebruikelijk. Bovendien heeft ze via de armoede in het eigen gezin ook de mindere kanten van het schilderbestaan aan den lijve ondervonden. Zij ging in de verpleging en deze weg voerde haar naar het kerkdorp Handel bij Gemert, waar zij het grootste deel van haar leven werkte en in eenzaamheid een klein houten huisje bewoonde. Ze is nooit getrouwd. Pas eind jaren veertig begon ze met schilderen, maar doordat ze daar tot op zeer hoge leeftijd mee doorging, heeft zij toch nog een omvangrijk oeuvre achtergelaten. Maria Kruysen heeft altijd zeer teruggetrokken en armoedig geleefd.Pas toen ze AOW kreeg, kon zij zich iets meer veroorloven. Vanaf 1983 woonde zij in verpleegtehuis de Watersteeg in Veghel, waar zij op 12 mei 1988 is overleden.
Maria Kruysen als schilderes
Evenals haar vader Jan Kruysen, was Maria Kruysen autodidact. Vooral in haar vroege werk zijn de invloeden van vader Jan en broer Antoon nog duidelijk aanwezig. Gaandeweg ontwikkelde zij echter haar eigen stijl en gevoel voor kleuren. Expressionisme is het beste kernwoord voor haar werk. Dat sluit ook aan bij de ietwat onstuimige aard die alle Kruysens in hun werk hebben neergelegd. Omdat Maria Kruysen arm was, gebruikte ze elk materiaal, waar ze de hand op kon leggen om op te schilderen: jute, hout, karton, papier, board en soms zelfs regulier schildersdoek. Alles wat Maria Kruysen in het leven boeide of trof, heeft zij in haar schilderijen verwerkt. Begrafenis, geboorte, dood, levensvreugde en verdriet. Maar ook bloemen, boerderijen en portretten schilderde zij bij tientallen. Wat bij het werk van Maria Kruysen opvalt, is dat het haar niet om de compositie van de onderwerpen gaat, maar om de kleurcompositie van het totaal.
Invloeden van Maria Kruysen
Autodidact als zij was, onderging Maria Kruysen vooral in haar beginperiode veel invloed van vader Jan en broer Antoon die, toen zij eind veertiger jaren van de vorige eeuw begon te schilderen, immers al een hele beroemdheid was. Maar haar talent nam spoedig een eigen richting. Wel bleef zij het gevoel voor uitbundig kleurgebruik houden dat alle Kruysens kenmerkt. Maria Kruysen heeft heel haar leven een tamelijk teruggetrokken bestaan geleid. Ze was ook wars van officiële gelegenheden en vond dat maar grote flauwe kul. Toch heeft zij in haar omgeving veel waardering ondervonden ondermeer via exposities in Deurne, Helmond en Aarle-Rixtel. Veel van haar werk is in particulier bezit, vooral in de regio rond Gemert, Handel en Veghel.
